مجری: موضوع برنامه امشب روی ۳ موضوع متمرکز است: قرارگاه اشرف و حکم دادگاه اسپانیا و اینکه آیا این احکام روی مالکی پیاده میشود یا خیر؟
…
مجری: بله کنگره آمریکا بیانیهیی صادر کرده و خواستار برداشتن گامهایی برای حفاظت آنها شده است. آقای ظافر العانی بگذارید یک کم به عقب برگردیم، قبلاً ۸ ارگان آمریکایی با ساکنان اشرف مصاحبههایی انجام دادند، که اینکار ۱۶ماه طول کشید، در نتیجه آن دولت آمریکا، آنها را بهعنوان ”افراد حفاظتشده“ بر اساس کنوانسیون چهارم ژنو، شناخت، و به تکتک آنها کارتهای شناسایی داد که هر کدام از آنها بر اساس کنوانسیون چهارم ژنو حفاظتشده هستند، از آنجا که دولت آمریکا از آنها حفاظت کرده و آمریکا تعهد داده بود که از آنها حفاظت کند، چرا آنها را به دولت عراق تحویل دادند، آیا انتقال حفاظت آنها به دولت عراق یک کار قانونی بود؟
ظافر العانی، رئیس هیأت هماهنگی لیست العراقیه: … سازمان مجاهدین خلق، یک جنبش مقاومت ملی ایرانی است، یک جنبش آزادیبخش ملی واقعی است، فرق بین این دو، این است که سازمانهای تروریستی دست به خشونت علیه شهروندان میزنند، بدون اینکه دارای اهداف عادلانهای باشند، درحالیکه جنبشهای آزادیبخش ملی، و از جمله سازمان مجاهدین خلق، حتی ساکنان اشرف، جنبشهای آزادیبخش ملی دارای اهداف ملی برخاسته از رژیم سیاسی در تهران است، آنها معتقدند و ما نیز معتقدیم که رژیم حاکم در تهران، یعنی رژیم ولایتفقیه، یک رژیم سرکوبگر و تجاوزگر و دیکتاتوری است که بر مردم ایران حاکم شده است، و جنبشهای اعتراضی ملی ایران ادامهدار و شناخته شده است، راستش سازمان مجاهدین خلق و ساکنان اشرف، از طریق کار سیاسیشان توانستهاند، نقطه نظرات جامعه بینالمللی را در مورد خودشان تغییر بدهند، …
مجری: سازمانهای اجتماعی از آنها استقبال کردهاند..
ظافر العانی: مردم عراق از حضور ساکنان اشرف استقبال کرده و یک سمپاتی از زاویه انسانی با آنها وجود دارد و این رو به افزایش است.
مجری: آیا انتقال حفاظت آنها به حاکمیت عراق، بهرغم ارسال نامهها از طرف نمایندگان و وکلا و مجاهدین خلق و بسیاری از افراد، خطاب به آمریکا و کنگره و طرفهای متعدد، و سازمانهای حقوقی و مدنی، که در آن گفتهاند که در صورتیکه حفاظت آنها به نیروهای عراقی سپرده شود، مورد تعرض و شکنجه قرار خواهند گرفت.
ظافر العانی: حتی مورد قتلعام و نابودی قرار گرفتهاند، ساکنان اشرف در معرض چیزی مثل نابودی قرار گرفتهاند، تعداد زیادی از آنها کشته شدند،
مجری: پس این همه اصرار برای انتقال حفاظت چیست، آمریکا میداند که نیروهای عراقی دست به نابودی آنها میزند همانطوریکه گفتید، پس چرا این همه اصرار عملاً از طرف دولت عراق برای نابودی قرارگاه اشرف؟
ظافر العانی: اولا این تصمیم مسئولیت نیروهای اشغالگر را نسبت به جان تمام انسانهایی که تحت حفاظت آن در عراق هستند، منتفی نمیکند، چه شهروندان عراقی باشند و چه ساکنان اشرف، پناهندگان سیاسی و انسانی در خاک عراق، در نتیجه، هرگونه تعرض و تجاوزی علیه ساکنان اشرف، مسئولیت مستقیم آن با دولت آمریکا است. لذا این تصمیم که از طرف دولت آمریکا گرفته شده یک تصمیم غیرقانونی است. این اصلاً با قوانین بینالمللی که میگوید نیروهای اشغالگر مسئول حفاظت اشخاصی که در منطقه اشغال شده کشته میشوند، میباشد، همخوانی ندارد. لذا من فکر میکنم که این یک تصمیم سیاسی بود که نشاندهنده خواست آمریکا برای حلوفصل پرونده عراق و یا برداشتن اولویت از روی عراق در برنامههای آمریکا، میباشد. اینجا میخواهم بگویم که بارها بهلحاظ بینالمللی، مثل آنچه در صربستان اتفاق افتاد، نیروهای اشغالگر مسئولیت مستقیم سرکوب و کشتاری که اتفاق افتاد را بهعهده داشتهاند، من فکر میکنم که سازمان مجاهدین خلق میتواند یک شکایت قضایی بسیار روشنی را علیه دولت آمریکا به پیش ببرد، چرا که با علم و آگاهی قبلی، زندگی پناهندگان سیاسی و انسانی در اشرف را تحویل داد... .
مجری: ولی دولت عراق دقیقاً بر خلاف این عمل کرده است و ما در تلویزیون صحنههای آن را دیدهایم.
الآن کارشناس قانونی و مدیر مرکز ملی عدالت در لندن با ما است دکتر محمد الشیخلی خوش آمدید. به نظر شما این موضعی که نیروهای آمریکای موقع تحویل دادن مسئولیت را به مقامات عراقی تحویل دادند، آیا آمریکا را تبرئه میکند؟ حتی اگر از دولت عراق تعهد گرفته باشد که از آنها حفاظت میکند؟
محمد الشیخلی: اولا دولت آمریکا ملتزم به تأمین حفاظت ساکنان اشرف است که این امر بر اساس قطعنامه شورای امنیت است که نیروهای آمریکایی و انگلیسی و ایرلند شمالی و نیروهای چندملیتی دیگر را نیروهای اشغالگر عراق دانسته است. در نتیجه هنگامی که این نیروها که نیروهای اشغالگر هستند بایستی به تعهدات بینالمللی مطابق کنوانسیونهای بینالمللی که رابطه بین نیروهای اشغالگر و سرزمین اشغال شده را تعریف میکنند، ملتزم باشند. لذا دولت آمریکا این مسئولیت را بر عهده دارد حتی اگر از عراق عقب بنشیند، چون در سال ۲۰۰۴ با تکتک ساکنان اشرف توافقی را امضاء کرده و متعهد شده بود از آنها حفاظت کند. ولی دولت عراق این توافقها را زیر پا گذاشت و در ژوئیه ۲۰۰۹ و آوریل ۲۰۱۱ مرتکب قتلعام علیه ساکنان اشرف شد و همه جهان از این کشتار که نیروهای مالکی علیه ساکنان اشرف مرتکب شدند و منجر به کشته شدن ۳۶نفر و ۳۶۴ زخمیشد، با خبر گردید. بنابراین قوانین بینالمللی و کنوانسیونهای بینالمللی دولت آمریکا را مجبور میکند که به میثاقهای بینالمللی ملتزم باشد و حفاظت لازم و تأمین نیازهای اساسی را تأمین کند…
محمد الشیخلی: … سکوت نیروهای آمریکایی غیرقابل توجیه است وقتیکه آنها پیکر زنان و مردان شهید را در ۱۹فروردین دیدند راستش حتی مجروحان را نیز غیر۷نفر برای مداوا به بیمارستانهای تخصصی نبردند با توجه به اینکه اکثر مجروحان نیازمند به بیمارستانهای تخصصی و عمل جراحی فوری داشتند این انتظاری بود که از نیروهایی آمریکایی میرفت…
مجری: آقای ظافر در این فضا که ایران از یک طرف و دولت عراق از طرف دیگر به این گروه فشار میآورند و آمریکا هم تماشاچی است و هروقت بخواهد پرچم قرمز بلند میکند سؤال این است آیا حضور آنها حتی برای دولت عراق هم خطرناک است؟
دکتر ظافر العانی: اجازه بدهید اول ناراحتی و اندوه خودم را از صحنههایی که روی صفحه تلویزیون دیدم ابراز کنم. اندوه بهخاطر سرکوبی که ساکنان بیدفاع اشرف میشوند مهمانان مردم و دولت عراق اینگونه کشته میشوند این صحنههای کشتار تأسف برانگیز است. کسانی که حتی چوب دستی یا سنگ هم با خودشان ندارند (مجری: آن هم وقتی که مالکی دم از حقوقبشر میزند) ولی طرف مقابل آنها اسلحه دارد این خیلی جای تأسف دارد اولا وجهه مردم عراق در رابطه با مهماننوازی و گرامیداشت مهمانانش خدشهدار میشود.
… من بهعنوان یک سیاستمدار عراقی این اعمال را محکوم میکنم مردم عراق نیز بهکارگیری خشونت علیه ساکنان بیدفاع و کشتن آنها را محکوم میکنند ثانیاً این موضوع باعث بدنام شدن احزاب سیاسی عراقی میشود انگار که آنها آلت دست رژیم تهران هستند. عراق هیچ منافعی در این موضوع ندارد یعنی در زمانی که رژیم ایران اقدام به قتل مردم عراق در روز روشن میکند چه با کمک به جوخههای مرگ و ماشینهای انفجاری و حتی بمباران کردستان که الآن صورت میگیرد. همزمان میبینیم که برخی احزاب سیاسی حاکم به نمایندگی از طرف رژیم ایران علیه آلترناتیو رژیم ایران دست به این اعمال میزنند درحالیکه مجاهدین خلق را میتوان تنها آلترناتیو و بهعنوان مقاومت ملی ایران علیه رژیم سرکوبگر حاکم بر ایران بهشمار آورد بهطوریکه سازمان مجاهدین را میتوان نوک پیکان جنبش آزادیبخش مقاومت ایران بهشمار آورد
…
من بهعنوان یک سیاستمدار عراق هیچ منفعت ملی عراقی در آن نمیبینم و در معرفی چهره عراق در دنیا نمیبینم حتی در این رابطه احکام دادگاههای بینالمللی هم در رابطه با حوادث اشرف صادر شده است آنها میخواهند کاری کنند که زندگی در اشرف غیرممکن شود اما من بهعنوان یک دوست ساکنان اشرف کسی که میزان صلابت جنبش ملی ایران را فهم میکند و بهعنوان کسی که از شجاعت و آمادگی دوستانمان در اشرف برای قربانی دادن خبر دارم این، آن واقعیت تأسف انگیز این است که رژیم ایران هرگز نتوانست ساکنان اشرف را آنطور که دولت عراق کشت، بکشد، تمام موشکهایی که رژیم ایران به قرارگاه اشرف زد فقط چند نفر از زنان و مردان را کشت درحالیکه در یک حمله نظامی بیش از ۴۰نفر را کشت…
مجری: بهطور مشخص مالکی چه منافعی در از بین بردن این افراد دارد؟ …
محمد شیخلی: راستش همه ما میدانیم که کسانی که الآن در رأس دولت عراق هستند اساساً بزرگ شده ایران هستند به همین خاطر رژیم ایران از این احزاب حمایت میکند احزابی مثل مجلس اعلی که در ایران تأسیس شده است و اغلب بنیانگذاران حزبالدعوه از ایران بودهاند این یک واقعیت شناخته شده است. رژیم ایران هم تلاش میکند تا از آنچه که سرمایهگذاری کرده است بهرهبرداری کند بر سر آنچه که از بهاصطلاح اپوزسیون عراق در دهه ۷۰ و ۸۰ و ۹۰ میلادی حمایت کرده است اینها پسر خواندههای رژیم ایران هستند به همین خاطر ما از اقدامات آنها علیه مردم عراق و نه فقط ساکنان اشرف تعجب نمیکنیم چرا که نیروهایی که ساکنان اشرف را کشتند همان نیروهایی هستند که مردم تظاهر کننده عراقی را در میدان التحریر میکشند.
…
مجری: استاد ظافر العانی جامعه عراق شامل سیاستمداران، پارلمانترها و وزیران چگونه این فرهنگ خشونت که مالکی در دولتش پیش گرفته است را قبول میکنند؟
ظافر العانی: …
لیست العراقیه دائماً صدایش را در محکوم کردن تهاجمات ایران و یا شیوههای سرکوبگرانهای که در قبال عراقیان و یا ساکنان اشرف بهکار میگیرد، بلند کرده است و این کار را بهرغم شراکتمان در دولت انجام میدهیم. نه اینکه چشم مان را به روی نقض هایی که شهروندان عراقی یا هر شخص دیگری در عراق در معرض آن قرار میگیرند ببندیم.
…
یعنی در زمانیکه رژیم تهران تمامی این اعمال خصمانه را در قبال مردم عراق انجام میدهد، چه منافع ملی در ضعیف کردن مهمترین نیرویی که در مقابل رژیم سرکوبگر تهران ایستاده است، وجود دارد؟ هیچ منافع عراقی در این امر وجود ندارد. شما از من سؤال میکنید که آیا منافعی برای ما بهعنوان یک جریان سیاسی در این امر وجود دارد؟ بله منافع وجود دارد. حتی برای ساکنان اشرف و یا آنطور که گفته میشود اشرفیها وجود دارد. اشرفیها نیز منافع ناشی از مواضع ملی و سیاسی که ما گرفتهایم را میدانند اعم از مواضعی که از سوی عراقیان و یا احزاب و سازمانهای مجتمع مدنی و شخصیت ها و رؤسای عشایر گرفته شده است.
…
مجری: استاد محمد شیخلی الآن دادگاهی در اسپانیا علیه مالکی تشکیل شده است ولی او از دید خودش این محاکمه را نفی میکند. شما که کارشناس حقوقی هستید ممکن است در مورد میزان قانونی بودن این محاکمه توضیح بدهید؟ و اینکه مالکی تا چه میزان در قبال احکام سر فرود میآورد. آیا اصلاً احکام این دادگاه در قبال مالکی اعتبار پیدا میکند؟
د. محمد الشیخلی: … این دادگاه احکامش الزامآور است، چرا که بر اساس قانون انساندوستانه بینالمللی و توافقنامههای بینالمللی متکی میباشد، چون تمامی کشورهایی که امضا کننده ومشمول کنوانسیون چهارم ژنو هستند، به اجرای بندهای این کنوانسیون که مربوط به شهروندان مستقر در مناطق درگیری بینالمللی هستند ملزم میباشند. حکومت عراق و شخص مالکی در حق این شهروندان مرتکب جنایت شده است و قضاییه اسپانیا این حق را دارد که با استناد به قانون بینالمللی انساندوستانه و توافقنامههای بینالمللی کسانی که این جنایتها را مرتکب شدهاند و جنایتکار جنگی محسوب میشوند را مورد بازخواست قرار دهد. …
مجری: الآن من موضع یک نماینده از دولت قانون محمد الصیهود را دارم که به خبرگزاری کردستان آکانیوز گفته است؛ …
مجری: … شکایت از سوی دولت اسپانیا در مورد نخستوزیر عراق تعجب برانگیز است وی توضیح داد که این شکایت هیچ توجیهی ندارد چرا که اسپانیا هیچ ربطی به این موضوع ندارد، وی همچنین میگوید که ما هیچ قوانینی را نمیشناسیم هیچ قانونی (خواهش میکنم زیر این خط بکشید) ما هیچ قانونی را نمیشناسیم که یک کشوری این حق را داشته باشد که علیه نخستوزیر یک کشوری که استقلال خودش را دارد شکایت کند، نظر شما در این پایهای که برای خودش گذاشته چیست؟
د. محمود الخرابشه: این حرف بر مبنای هیچ فرهنگ حقوقی نیست وکسی که این حرف را میزند هیچ ایمانی حتی به حقوقبشر ندارد، این حرف طوری است که گویا ما در جنگل زندگی میکنیم و قانون جنگل حاکم است، اکنون جهان چشمش بر حقوقبشر باز است و هر چه که در این جهان از تغییرات و پیشرفتها صورت میگیرد در منظر جهانیان است، چرا عراقیان قیام کردهاند، اگر دفاع از حقوقشان و زندگیاشان شرافتمندانه نبود. امروز جلسهیی در پارلمان عراق بود، که مالکی در آن شرکت کرد و بعد از این جلسه مالکی یک کنفرانس مطبوعاتی گذاشت، خبرنگار سومریه از او در مورد حکم دادگاه سؤال کرد که او تأکید کرد که حکم دادگاه شامل خودش نمیشود، ولی او مشمول این حکم میشود، او گفت حکم شامل نظامیان میشود...
مجری: مالکی گویا اقدام به تشکیل کمیتهیی برای بررسی این دادگاه کرده است؟
د. محمود الخرابشه: بله کمیتهیی ازمشاورین قانونیاش برای بررسی آثار محتمل و عکسالعملها در قبال این حکم کرده است. مالکی همچنین مطرح کرده که صدور این حکم دخالت در امور داخلی عراق است، واقعیت این است که حقوقبشر و جنایت جنگی محدود به یک کشور نمیشود و اینکه گفته شود که این یک موضوع داخلی است، بلکه دنیا میتواند دخالت کند و این وظیفه جامعه بینالمللی و دادگاه جنایی بینالمللی است.
…
د. محمود الخرابشه: … قبل از این نیز دو حکم دیگر توسط دادگاه اسپانیا صادر شده است، ولی دو حکم سابق فقط در مورد نظامیان صادر شده بود و شامل رئیس حکومت که مالکی باشد نمیشد، ولی الآن مالکی مشمول این حکم میباشد. …
مجری: … بهنظر شما معنی این حرف چیست که مالکی آنقدر در حاکمیت باقی میماند تا طولانیترین مدت تا اینکه از بحران دادگاه اسپانیا خارج شود.
د. محمد الشیخلی: اولاً حکم دادگاه اسپانیا ملزم میباشد و نمیتوان به بهانه مصونیت با آن مخالفت نمود، چرا که نمیتوان با جنایتهای جنگی بینالمللی و جنایتهای بینالمللی و جنایت علیه بشریت، به بهانه مصونیت مخالفت نمود، … مالکی مسئول تمامی دستوراتی است که در مورد حمله به قرارگاه اشرف صادر کرده است میباشد، در نتیجهاین تهمت ساقط نمیشود هر میزان هم که بخواهد زمان را طولانی کند در هر صورت قضاییه بینالمللی او را مورد پیگرد قرار خواهد داد.
…
ظافرالعانی: من از دولت و شخص نخستوزیر دعوت میکنم که به آنچه که دادگاه اسپانیا حکم کرده تمکین کند و امیدوارم که او با اراده خودش اینکار را بکند تا اینکه ابعاد تمدن عراق را به جهانیان نشان بدهد آقای نخستوزیر به این اعتبار که فرمانده کل نیروهای مسلح است برای شنیدن اظهارات احضار شده است. او از جنبه قانونی و سیاسی در قبال این موضوع مسئولیت دارد و بهمن دلیل احضار شده است و امیدوارم که برای اینکه عراق با جامعه جهانی پیوند بخورد و دولت عراق بهسر پیچی متهم نشود و اینکه این دولت یک دولت منفور و مرتد در جامعه جهانی و قوانین بینالمللی حقوقبشر است امیدوارم که آقای مالکی داوطلبانه در مقابل دادگاه اسپانیا برای بازگو کردن نظراتش حاضر شود. همچنین بایستی سران نظامی که احضار شدهاند نیز در مقابل دادگاه اسپانیا جهت استماع حرفهایشان حاضر شده و از خودشان در برابر انبوه اسناد انکار ناپذیر حول کشتار گستردهیی که در اشرف بهوقوع پیوست دفاع کنند.
سوال: اگر که دادگاه اسپانیا حکم دستگیری مالکی را داده است آیا دادگاه این حق را دارد که در صورتیکه مالکی به اتحادیه اروپا او را دستگیر کند؟ نظر شما بهعنوان کارشناس قانونی چیست؟
خرابشه: قبل از اینکه به سؤال شما جواب بدهم حکم صادر شده از سوی دادگاه اسپانیا یک پیروزی برای عدالت و انسانیت است و پیروزی برای حقوقبشر است. این یک دستاورد برای عدالت است و یک اعتراف به ضرر و زیانهایی که از سوی مالکی نسبت به ساکنان اشرف روا شده که باعث کشتار، آواره گی و محرومیت آنها از سادهترین نیازهای زندگی شده است. لذا او مستحق مورد بازخواست قرار گرفتن و محاکمه شدن است واقعیت این است که همه کشورهای اروپایی به کنوانسیونهای بینالمللی و بهطور خاص کنوانسیون ژنو ملتزم هستند و وقتی که حکمی از یکی از دادگاههای این کشورها صادر میشود دولت عضو امضاء کنندهاین کنوانسیون ملتزم به اجرای احکام این کنوانسیون خواهد بود…
مجری: مجدد سؤال میکنم آیا پارلمان عراق یا هر کشور دیگر میتواند مصونیت نخستوزیر را بردارد.
…
ظافرالعانی: هیچ مصونیت قضایی برای مجرم وجود ندارد و هیچ مصونیت قضایی نیز برای هیچ مسئول اجرایی عراق وجود ندارد تنها مصونیت متعلق به اعضاء پارلمان است. اعضاء مجلس راجع به آنچه که از نقطه نظراتشان راجع به وظایفشان است مطرح میکنند. مالکی نیز وقتی که نخستوزیر شد عضویتش در پارلمان را از دست داد یعنی کسی که رفت به دولت به پارلمان بر نمیگردد اما باید گفت یک سری پروتکلهای بینالمللی دیپلوماتیک هست که به احترام متقابل بین کشورها در رابطه با رئیس دولتها هست و از این نظر است که من میگویم آقای نخستوزیر میتواند جلوی دادگاه حاضر شود او از این مصونیت تشریفاتی (پروتکلی) دیپلوماتیک بین کشورها برخوردار است. این بهتر از آن است که وقتی جلوی دادگاه حاضر شود که حتی از این مصونیت دیپلوماتیک برخوردار نباشد و من معتقدم که اگر او اینکار را بکند و به دادگاه برود بهمثابه ضربه دردناکی خواهد بود برای خودش یعنی به شهرتش بهعنوان یک شخصیت سیاسی، برای حزبش و برای عراق بهعنوان یک دولت خوب. این نشان میدهد که عراق به حقوقبشر احترام میگذارد و از هرگونه اعمال قتل و کشتار بری است.
…
مجری: بنابراین در واقع آنچه در این صحبتها ذکر شد حرفهای پارلمانتر از دولت قانون محمد صیهود را که از احضار نخستوزیر تعجب کرده و مدعی شده بود احضار نخست وزیرعراق توسط دادگاه اسپانیا دخالت در امور داخلی عراق و نفی استقلال آن محسوب میشود را نفی میکند.
ظافر: آیا وقتی که یک حاکم سرکوبگر مردمش را سرکوب میکند آیا میشود که جامعه جهانی بهدلیل وجود مرز بین کشورها یا مفاهیمی مانند حاکمیت که یک موضوع کهنه شدهای است ساکت بماند. یک سری انعطافهای واضحی که مربوط به حاکمیت کشورها میشود وجود دارد حاکمین دستشان در قتل و سرکوب مردم شان به بهانه حاکمیت باز نیست الآن جامعه جهانی در همه جا دخالت میکند. اصلاً خود همینهایی که الآن در دولت هستند خودشان حاصل دخالت جامعه جهانی در عراق هستند.
خرابشه: بهعنوان حرف آخرم، دادگاه اسپانیا بر اساس وظایف قانونیاش حکمش را صادر کرده و من فکر میکنم که دادگاه چنین نظری را اعلام نمیکند یعنی حکمی علیه نخستوزیر عراق و مجموعهای ازافسران نمیدهد الا از اینکه این کار در کادر اختیاراتش هست مطمئن شده باشد و اینکه برای صدور چنین حکمی محق است.
…
مجری…
بینندگان عزیز ما همیشه با شما هستیم چه اینکه شما از شهروندان عرب یا اهالی قرارگاه اشرف باشند ما همیشه با کلمه حق هستیم.