در روز های ۲۵ و ۲۶ اردیبهشت ۱۳۹۱ در وین آژانس بین المللی انرژی اتمی. نشستی را با
نمایندگان رژیم آخوندی برگزار می کند. مارک هیبس از تحلیلگرهای موسویه کارنگی در
مورد مذاکرات رژیم در وین نکاتی را مطرح کرده که خلاصه ای از آن در زیر
میاید:
• در گزارش نوامبر ۲۰۱۱ آژانس به برخی نگرانی ها در مورد رویکرد نظامی
برنامه های هسته ای رژیم ملاها اشاره شده بود. نشست هفته جاری به دنبال نشست فوریه
۲۰۱۲ برگزار می شود و علی اصغر سلطانیه، نماینده رژیم ملاها در آژانس ریاست هیات
ایرانی شرکت کننده در این نشست را بر عهده خواهد داشت. هرمن نکائرتس و رافائل گروسی
نیز طرف های ارشد مذاکره کننده با ایران در جریان این نشست هستند.
• در نشست
فوریه ۲۰۱۲ بار آژانس به ایران اعلام کرده که می خواهد از یکی از ساختمان های این
سایت بازدید کند. رژیم ملاها با درخواست بازرسی از سایت نظامی پارچین مخالفت
کردند. تهران می گوید که آژانس مکانی را که برای بازرسی از پارچین در نظر گرفته
اعلام نمی کند و آژانس هم می گوید نمی تواند این اطلاعات را در اختیار ایران
بگذارد. رژیم در مقابل درخواست آژانس سایتی در مریوان را برای بازرسی پیشنهاد داده
بود. که آژانس با این پیشنهاد مخالفت کرد و در نهایت یوکیا آمانو، مدیر کل آژانس،
مذاکرات را شکست خورده توصیف کرد.
در فهرست سایت های مورد نظر آژانس برای
بازرسی، پارچین از اهمیت کمتری برخوردار است اما مخالفت تهران، حساسیت آژانس را بر
انگیخته کرده است.
• ملاها به دنبال توافقی رسمی با آژانس هستند که حق آژانس
بین المللی انرژی اتمی برای طرح پرسش ها را محدود کند.
• خوش بینانه ترین نتیجه
نشست ۲۵ و ۲۶ اردیبهست می تواند این باشد که ایران با ارائه مجوز بازرسی از پارچین
و دستیابی به چارچوبی برای همکاری با آژانس در جهت رفع نگرانی ها، از مشوقی مانند
تعدیل تحریم ها بهره مند شود. البته نتیجه دیگری نیز محتمل است. اینکه ایران با
بازرسی از پارچین مخالفت کند در نهایت آمانو گزارشی منفی در خصوص رفتار ایران به
شورای حکام ارائه کند.
• نشست آژانس در شرایطی برگزار می شود که یک هفته بعد
نشست ایران و گروه ۱+۵ در بغداد برنامه ریزی شده است. آمانو نتیجه این نشست را در
غالب گزارشی به شورای حکام ارائه می دهد و احتمالا این گزارش پیش از برگزاری نشست
بغداد آماده خواهد شد. در صورتی که آمانو از نشست آژانس با رژیم ملاها مانند نشست
فوریه گزارش منفی بدهد. نشست بغداد گامی رو به عقب برمیدارد. در واقع نحوه عملکرد
رژیم ملاها با آژانس در وین کاملا بر نشست بغداد تاثیر گذار است.
• گروه ۱+۵
شامل آمریکا، انگلیس، فرانسه، چین، روسیه و آلمان به همراه آژانس از سال ۲۰۰۶،
همواره خواستار همکاری رژیم ملاها هستند. در صورتی که آنها به پروتکل الحاقی عمل
کنند، آنگاه نقش آژانس مهم تر می شود چرا که می تواند دسترسی گسترده تری به اطلاعات
و فعالیت های هسته ای ایران داشته باشد. اما در حال حاضر انتظار های غرب از آژانس
در پرونده هسته ای ایران اندکی بیشتر از آن چیزی است که آژانس واقعا می تواند آن را
انجام دهد.
• مساله بسیار مهم این است که، رژیم ملاها باید برنامه غنی سازی را
به حال تعلیق درآورند اما پرسش مطرح در این زمینه این است که زمان تعلیق چقدر خواهد
بود؟ در این مورد طرح هایی مانند طرح گام به گام روسیه مطرح است که ایران اقداماتی
در جهت تعدیل نگرانی ها در خصوص برنامه های هسته ای اش به عمل می آورد و در مقابل
از مشوق لغو تدریجی تحریم ها بهره مند می شود. در طرح روسیه مطرح شده که آن غنی
سازی در ایران برای چند ماه تعلیق می شود. اما برخی کارشناسان غربی می گویند این
زمان بسیار کوتاه است و ایران باید تا زمانی غنی سازی را در حالت تعلیق نگاهدارد که
آژانس بین المللی انرژی اتمی بتواند ماهیت صلح جویانه برنامه های هسته ای اش را
تایید کند.